ဗုဒၶအဘိဓမၼာ ရဲ႕ ကမၼ၀ါဒ ကို စူးစမ္းေလ႕လာျခင္း

ေရွးေဟာင္း အိႏၵိယမွာ ေပၚေပါက္ခဲ႔ သမွ် ဘာသာတရား ျဖစ္ၾကတဲ႔ ဟိႏၵဴဘာသာ၊ ဂ်ိန္းဘာသာ နဲ႔ ဗုဒၶဘာသာ ေတြ က တစ္နည္းနည္း နဲ႔ ေတာ႔ ကမၼ၀ါဒ ကို လက္ခံခဲ႔ ၾကတာပဲ။ သတၱ၀ါေတြအားလံုးဟာ ကိုယ္စိုက္တဲ႔ အပင္ ကိုယ္ရိတ္သိမ္းရမယ္ တစ္နည္းအားျဖင္႕   မိမိျပဳသမွ် အတိတ္ကံ အက်ိုဳးေပး မွန္သမွ်ဟာ မိမိထံ ကို မလြဲ မေသြျပန္လာ မွာ အမွန္ပဲ လို႕   ေရွးေဟာင္း အိႏၵိယမွာ ေပၚေပါက္ခဲ႔ သမွ် ကမၼ၀ါဒ ေတြ က ခံယူၾကတယ္။ 

ဟိႏၵဴဘာသာ ကေတာ႔  ဖန္ဆင္းရွင္ဘုရားသခင္ (ပရမတၱမ) ကို အေျခခံၿပီး ကမၼ၀ါဒ ကို လက္ခံခဲ႔ တယ္။ ဖန္ဆင္းရွင္ ဘုရားသခင္ ကိုရည္စူးၿပီး ပူေဇာ္တဲ႔ယာဇ္မွန္သမွ်ဟာ ကံပဲလို႕  ခံယူခဲ႔တယ္။ ဖန္ဆင္းရွင္ဘုရားသခင္ (ပရမတၱမ) က ဖန္ဆင္းထားတဲ႔ ၀ိညာဥ္ (အတၱမ) ေတြ မိမိ နဲ႔ ဖန္ဆင္းရွင္ဘုရားသခင္ (ပရမတၱမ) ကို တစ္ကြဲစီသေဘာ ရႈျမင္ေနသမွ် ကာလပတ္လံုး လူဟာ ကံသစ္ေတြကို ျပဳ ၿပီး ကိုယ္ျပဳတဲ႔ ကံတရားအတိုင္း ဘ၀သံသရာမွာက်င္လည္ ေနၾကရတယ္ လို႔ ဆိုတယ္။

ဂ်ိန္းဘာသာ ကေတာ႔ ဟိႏၵဴဘာသာ ရဲ႕  ဖန္ဆင္းရွင္ဘုရားသခင္ (ပရမတၱမ) ကို လက္မခံေပမဲ႔ ၀ိညာဥ္ (ဇီ၀-အတၱမ) ရဲ႕   အရွိတရားကိုေတာ႔ လက္ခံခဲ႔ တယ္။ ကံ ဆိုတာကိုလဲ ဟိႏၵဴဘာသာမွာလို ယာဇ္ပူေဇာ္မႈလို႔ အနက္မဖြင္႔ ပဲ လူ လုပ္သမွ် ကံတရားခ်ည္းပဲလို႕  ေျပာင္းလဲခံယူလာခဲ႔တယ္။  ဂ်ိန္းဘာသာ ရဲ႕   အလိုအရ ၀ိညာဥ္ (ဇီ၀-အတၱမ) ေတြ ဟာ ကာယ-၀စီ-မေနာ စတဲ႔ ဒြါရေတြကေန ကံ (ဒဏ္) ေတြကို ျပဳမိတာနဲ႔ (ေစတနာ ပါ ပါ မပါပါ ) ကံရုပ္ေတြက ၀ိညာဥ္ (ဇီ၀-အတၱမ) ထံမွာ လာေရာက္ ကပ္ျငိ ၿပီးေတာ႔ ကိုယ္ျပဳတဲ႔ ကံတရားအတိုင္း ဘ၀သံသရာမွာက်င္လည္ ေနၾကရတယ္ လို႔ ဆိုတယ္။ 

ဗုဒၶအဘိဓမၼာရဲ႕   ကမၼ၀ါဒ

ဗုဒၶအဘိဓမၼာရဲ႕   ကမၼ၀ါဒ ကေတာ႔ ဟိႏၵဴဘာသာ၊ ဂ်ိန္းဘာသာ စတာေတြနဲ႔ မတူပဲ မိမိရဲ႕   ကမၼ၀ါဒ ကို အနတၱ၀ါဒ ေပၚမွာ အေျခခံထားတာ ကို ေတြ႕  ရတယ္။ ဗုဒၶဘာသာ ဟာ ဖန္ဆင္းရွင္ဘုရားသခင္ (ပရမတၱမ) ကိုေရာ ၀ိညာဥ္ (အတၱမ) ကိုပါ မရွိတရားေတြအျဖစ္ ရႈျမင္ၿပီးေတာ႔ ပယ္ခဲ႔ပါတယ္။ ဂ်ိန္းဘာသာ လိုပဲ ကာယ-၀စီ-မေနာ စတဲ႔ ဒြါရေတြကေန ကံ ေတြ ျဖစ္ပြား ေနတယ္လို႔ ျမင္ေပမဲ႔ (ေစတနာ ပါ ပါ မပါပါ ) ကံရုပ္ေတြက ကံျပဳသူထံမွာ လာေရာက္ကပ္ျငိ တယ္ဆိုတာကိုေတာ႔ လက္မခံခဲ႔ပါ။

ဗုဒၶအဘိဓမၼာရဲ႕   အျမင္မွာ ကံ ဆိုတာဟာ အျပဳအမူတစ္ခုကို ျဖစ္ေပၚေစတဲ႔ ေစတနာေစတသိက္ ကိုသာ ရည္ညြန္းပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာ ရဲ႕   အဘိဓမၼာက်မ္းေတြမွာ ဗုဒၶဘာသာ ရဲ႕   ကမၼ၀ါဒ အယူအဆကို အေသးစိတ္ အနက္ဖြင္႔ဆိုခ်က္ေတြ နဲ႔ ျပည္႔ႏွက္ ေနပါတယ္။ အက်ိဳးေပးခ်ိန္ကာလအပိုင္းအျခား ကိုလိုက္ၿပီး ကံအမ်ိဳးမ်ိဳး အက်ိဳးေပးတဲ႔ စြမ္းရည္သတၱိ ကိုလိုက္ၿပီး ကံအမ်ိဳးမ်ိဳး က်င္လည္ရတဲ႔ ဘံုဘ၀ (ကာမ ရူပ အရူပ ေလာကုတၱရာ) အဆင္႔အတန္း ကိုလိုက္ၿပီး ကံအမ်ိဳးမ်ိဳး စသျဖင္႔ အေသးစိတ္ ပိုင္းျခားေ၀ဖန္ ျပထားတာကို ေတြ႕  ရတယ္။

အခ်ုပ္အားျဖင္႔ဆိုရရင္ ဗုဒၶအဘိဓမၼာရဲ႕   ကမၼ၀ါဒ အရဆိုရရင္ ျပဳလုပ္မႈအရာမွာ ေစတနာေစတသိက္္သာလိုရင္း ပဓာန ျဖစ္ပါတယ္။ ေစတနာပါရွိမွသာလွ်င္ အထေျမာက္ ကံေျမာက္ တယ္လို႔ ဆိုတယ္္။ ဥပမာ- မိမိလမ္းေလ်ာက္ သြားတဲ႔အခါမွာ ေျခဖဝါးေအာက္တြင္ ဖိမိၿပီးအသက္ေသသြားၾကရတဲ႔ ပိုးေကာင္ေပါင္းမ်ားစြာရွိေပမဲ႔ ေသေစလိုတဲ႔ ေစတနာႏွင့္သတ္ျခင္းမဟုတ္ တာေၾကာင္႔ပါဏာတိပါတ အသက္ သတ္ျခင္းကံမေျမာက္ပါ၊ ဒါေပမဲ႔ ျခင္တေကာင္ကို ေသေစလိုတဲ႔ေစတနာနဲ႔ သတ္လိုက္လို႔ ေသသြားခဲ႔ရင္ေတာ႔ ပါဏာတိပါတ သူမ်ားအသက္သတ္ျခင္းကံထိုက္ သြားတယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ ေစတနာဟံ ဘိကၡေဝ ကမၼံ ဝဒါမိ = ေစတနာကို ကံဟု ငါဘုရားေဟာ ေတာ္မူ၏ ဟုျမတ္စြာဘုရား ေဟာၾကားခဲ့ တယ္လို႕   ဗုဒၶဘာသာ ရဲ႕   ကမၼ၀ါဒ က ဆိုပါတယ္။

နာနာကၡဏိကကံ အယူအဆ
ဗုဒၶအဘိဓမၼာရဲ႕   ကမၼ၀ါဒ အရဆိုရရင္ ကံရဲ႕  သေဘာဟာ သိမ္ေမြ ့ၿပီးေတာ႕  အင္အားသတၱိလည္းၾကီးမားပါတယ္။ ကမၻာမ်ားစြာျခားေသာ္လည္းအေၾကာင္းတိုက္ဆိုင္လာတဲ႔ အခါ ထိုကံမ်ိဳးေစ့မွ အက်ိဳးေပးသျဖင့္ ပ႒ာန္းေဒသနာအရ နာနာကၡဏိကကံ ဟုေခၚေၾကာင္း ေဖၚျပထားပါတယ္။အေၾကာင္းဟာအက်ိဳးနဲ႔ကာလဘယ္ေလာက္ျခားျခား အက်ိဳးသက္ေရာက္ ႏိုင္စြမ္း ရွိတဲ႔ အျပင္ အက်ိဳးဟာအေၾကာင္းနဲ႔ ယုတၱိသေဘာကိုလြန္ေလာက္ေအာင္ ဆပြားႀကီးမားကြာျခားစြာ အက်ိဳးေပးသက္ ေရာက္ ႏိုင္စြမ္းရွိတယ္လို႕   အဘိဓမၼာရဲ႕   ကမၼ၀ါဒ ကဆိုပါတယ္။ အဘိဓမၼာအရေျပာရလွ်င္ ဝီထိစိတ္အစဥ္တြင္ ၂၉ ပါးေသာေဇာစိတ္တို ့၌ယွဥ္သည့္ ေစတနာသာလွ်င္ ေနာင္ဘဝ အတြက္အက်ိဳးေပးႏိုင္စြမ္းရွိေသာ ကံသတၱိျဖစ္တာေၾကာင္႕   ထိုေဇာစိတ္မ်ားဟာ ပုထုဇဥ္၊ အရိယာအားေလ်ာ္စြာ ေဇာစိတ္( ၅၅ ) ပါးမွ ေလာကီကုသိုလ္ေဇာ (၁၇ ) ပါး - ( မဟာကုသိုလ္ ၈ပါး ႏွင့္ မဟဂၢဳတ္ကုသိုလ္ ၉ ပါး) ႏွင့္ အကုသိုလ္ေဇာ (၁၂) ပါး ေပါင္း ၂၉ ပါးသည္သာ ကံဆိုေသာ ေစတနာျဖစ္ တယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။

မိမိတို႔ ျမန္မာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြ ဟာ ေဖၚျပခဲ႔တဲ႔ ဗုဒၶအဘိဓမၼာရဲ႕   ကမၼ၀ါဒ ကို အရင္းတိုင္း ပဲ မသိႏိုးနား လက္ခံထားၾကတာ ေတြ႔ရတယ္။ ကမၼ၀ါဒ ဟာ ဘာလဲလို႕  ေမးရင္အားလံုးက ကိုယ္စိုက္တဲ႔ အပင္ ကိုယ္ရိတ္ရမယ္ တစ္နည္းအားျဖင္႕   မိမိျပဳသမွ် အတိတ္ကံ အက်ိုဳးေပး မွန္သမွ်ဟာ မိမိထံ ကို မလြဲ မေသြျပန္လာ မွာ အမွန္ပဲ လို႕   အလြယ္တကူ အေျဖေပးၾကမွာပါပဲ။ ဗုဒၶဘာသာ ရဲ႕   အဘိဓမၼာက်မ္းေတြ ကို ေလ႔လာတတ္ကၽြမ္းသူေတြကလဲ မိမိ ဖတ္မွတ္ ေလ႔လာသင္ၾကားဖူးခဲ႔တဲ႔အတိုင္း အေျဖေပးၾကမွာပါပဲ။

ဒီလို မသိႏိုးနား လက္ခံထားၾကတာ ကာလၾကာေညာင္းလာေတာ႔ ျမန္မာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြ အတြက္ ကမၼ၀ါဒ ဟာ အရာရာကို ရွင္းျပလို႔ရတဲ႔ သီအိုရီ တစ္ခု (A Theory of Everything) လိုပဲ ျဖစ္လာေတာ႔ တယ္။ ဗုဒၶ ကိုယ္တိုင္က သံယုတၱနိကာယ္ ေ၀ဒနာသံယုတ္ သီ၀ကသုတ္မွာ ကံဟာ မ်ားစြာေသာ အေၾကာင္းတရားေတြ အနက္က တစ္ခုေသာ အေၾကာင္းတရားသာ ျဖစ္တယ္လို႕   ေဟာခဲ႔ ေပမဲ႔ အဘိဓမၼာက်မ္းေတြကေတာ႔ ကမၼတရား ဟာ သတၱ၀ါေတြ ရဲ႕  ဘ၀သံသရာတစ္ခုလံုးကို ခ်ဳပ္ကိုင္ေမာင္းႏွင္ ေနတဲ႔ တစ္ခုတည္းေသာ အေၾကာင္းတရား သဖြယ္ ေရးသားလာခဲ႔ၾကတာကို ေတြ႕  ရပါတယ္။ 

ကမၼ၀ါဒ ရဲ႕  လႊမ္းမိုးမႈ

ဘုရားရွိ၀ါဒေတြမွာ ဖန္ဆင္းရွင္ထာ၀ရဘုရားသခင္ က ေလာကရဲ႔ ခပ္သိမ္းေသာ အရာေတြ အေပၚမွာ ပိုင္သလႊမ္းမိုး ႏိုင္သလိုမ်ိဳး အလားတူပဲ ကမၼနိယာမတရား ဟာ သတၱ၀ါေတြ ရဲ႕  ဘ၀သံသရာတစ္ခုလံုးကို ပိုင္သလႊမ္းမိုးႏိုင္တယ္ လို႔ ထင္ျမင္ ယူဆ လာခဲ႔ၾကတယ္။ ကံစီမံရာ၊ ကံဇာတ္ဆရာ အလိုက်၊ ကံသာအမိ ကံသာအဖ၊ ကံမခိုင္သံတိုင္အိမ္ေဆာက္ေသာ္လဲ ကံေမွာက္ရင္းက်ိဳး၊ ကံမရွိဥာဏ္ရွိတိုင္းမြဲ၊ ကံခ်င္းၿပိဳင္လို႔မရ၊ ဆိုးလဲကံ ေကာင္းလဲကံ၊ ဥစၥာကံေပး၊ ဥစၥာကံေစာင္႔၊ စတဲ႔ ကံရဲ႕   တန္ခိုးသတိၱနဲ႔ ပတ္သက္တဲ႔ စကားေတြက ျမန္မာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြ ႔ရဲ႕   ႏုတ္ဖ်ားမွာ တစ္ဖြဖြ ရြတ္ဆိုေလ႕  ရွိ တဲ႔ စကားေတြ ျဖစ္လာခဲ႔ပါတယ္။ ကံယံုဆူးပံုမနင္းရာ၊ က်ားရဲရာၾကမၼာမရုိးသာ စတဲ႔ ကံကိုမ်က္ကန္းမယံုၾကဖို႔ စကားပံုေတြရွိေပမဲ႔ ဒီစကားပံုေတြက ကံရဲ႕  စြမ္းအားကို ကိုးစားယံုၾကည္တဲ႔ စိတ္ေတြကို မလႊမ္းမိုးႏိုင္ၾကပါဘူး။

ဒါေၾကာင္႔ ဗုဒၶအဘိဓမၼာရဲ႕  ကမၼ၀ါဒ ရဲ႕  အမွန္တရားကို ေ၀ဖန္ဆန္းစစ္တဲ႔သူ ဗုဒၶအဘိဓမၼာရဲ႕  ကမၼ၀ါဒ က ဘ၀အေပၚ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ ေတြကို တီးေခါက္ေလ႕လာတဲ႔သူရယ္လို႔ မရွိသေလာက္ပါပဲ။ ဗုဒၶအဘိဓမၼာရဲ႕  ကမၼ၀ါဒ အေပၚ ယံုၾကည္မႈကို ဗုဒၶဘာသာ ရဲ႕   အေျခခံအက်ဆံုး အယူအဆ (ကမၼႆကတာသမၼာဒိဌိ) အေနနဲ႔ သတ္မွတ္ထားေလ ေတာ႔  ျမန္မာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြ အေနနဲ႔ ကမၼ၀ါဒ ရဲ႕  အမွန္တရားကို ေ၀ဖန္ဆန္းစစ္ၾကည္႔ ဖို႔ဆိုတာ အေတာ္ကို ခက္ခဲတဲ႔ ကိစၥတစ္ခု ျဖစ္ခဲ႔ပါတယ္။

ဗုဒၶဘာသာ ဟာ ၀ိဘဇၨ၀ါဒ ပါလို႔ ေၾကြးေၾကာ္ေနေပမဲ႔ ဗုဒၶအဘိဓမၼာရဲ႕  ကမၼ၀ါဒ ကိုေတာ႔ ေ၀ဖန္ဆန္းစစ္ ေနစရာ မလိုပဲ သူ႔ အလိုလိုထင္ရွား ေနတဲ႔ အမွန္တရား လို႔ပဲ သတ္မွတ္ၿပီးလက္ခံထားခဲ႔ၾကတယ္။ အနီးမႈန္ျဖစ္ေနၾကတယ္။ တကယ္ေတာ႔ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြ ဟာ အျခားေသာ ဖန္ဆင္းရွင္ဘုရားသခင္၀ါဒ မ်ားအေပၚ ေ၀ဖန္ဆန္းစစ္တဲ႔ နည္းတူ ဗုဒၶအဘိဓမၼာရဲ႕  ကမၼ၀ါဒ ကို ေ၀ဖန္ဆန္းစစ္ ၾကည္႔သင္႔ၾကတာအမွန္ပါပဲ။ ဒါမွသာ ကိုယ္႔ေပါင္ကိုယ္ လွန္ေထာင္းရဲတဲ႔ သတိၱရွိလာၾကၿပီးေတာ႔ ဗုဒၶဘာသာ ဟာ ၀ိဘဇၨ၀ါဒ စစ္စစ္ ျဖစ္ပါတယ္ လို႕    သက္ေသထူ ႏိုင္ၾကမွာျဖစ္ပါတယ္။ဒီလိုမွမဟုတ္ရင္ မ်က္ကန္းယံု ဘာသာေရး နဲ႔ ဘာမွ်ပိုၿပီး မထူးျခားႏိုင္ေတာ႔ပါဘူး။

ဗုဒၶအဘိဓမၼာရဲ႕   ကမၼ၀ါဒ မွ စိတ္၀င္စားဖြယ္ရာအခ်က္မ်ား

ဗုဒၶအဘိဓမၼာရဲ႕   ကမၼ၀ါဒ ကို ေစ႔ငုေလ႔လာၾကည္႔တဲ႔အခါ စိတ္၀င္စားဖြယ္ရာ ေအာက္ပါ အခ်က္ေတြကို ေတြ႕  လာရပါတယ္။

(၁) ဗုဒၶအဘိဓမၼာ ရဲ႕   ကမၼ၀ါဒ ဟာ ေလာက ရဲ႕   မညီမွ်မႈေတြ မတရားမႈေတြကို တရား၀င္ေအာင္ အတည္ျပဳေပးသလို ျဖစ္လာတယ္။

ဗုဒၶအဘိဓမၼာရဲ႕   ကမၼ၀ါဒ က ဖန္ဆင္းရွင္သည္ ကံသာလွ်င္ ျဖစ္တယ္လို႕   ယူဆပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ ေလာကမွာ ရွိေနတဲ႔ မညီမွ်မႈေတြ ကို ဒီလိုရွင္းျပပါတယ္။
အသက္တိုျခင္း၊ အသက္ရွည္ျခင္း၊ (သူတပါးအသက္သတ္ခဲ့၊ၾကမ္းၾကဳတ္ရက္စက္ ၊ ေသြးစြန္းလက္မ်ားက အသက္တို၍ နဲက အသက္ရွည္ရသည္။)
အနာေရာဂါမ်ားျခင္း၊ နည္းျခင္း၊ (သတၱဝါမ်ားကိုညွင္းပန္းႏွိပ္စက္ ရက္စက္မႈမ်ားမ်ားခဲ့လွ်င္ အနာေရာဂါမ်ား၍  မမ်ားခဲ့လွ်င္က်မ္းမာ၏။)
အဆင္းေခ်ာလွသူ၊  ရုပ္ဆိုးသူျဖစ္ရျခင္း၊(အမ်က္ေဒါသ မၾကီးက ေမတၱာစိတ္အားမ်ားခဲ့က ေခ်ာလွရသလို အမ်က္ေဒါသမ်ား စိတ္တိုစိတ္မခ်မ္းသာမႈမ်ားသူ ရုပ္ဆိုးရေပသည္၊)
 ခ်မ္းသာျခင္း၊ ဆင္းရဲျခင္း၊ (ရဟန္း၊သူေတာ္ေကာင္း ကိုအစားအစာ၊ အဝတ္အထည္၊ ယာဥ္ရထားေပးလႈခဲ့မႈေၾကာင့္ ခ်မ္းသာရ၊ မေပးလႈခဲ့သူ ဆင္းရဲရ၏)
 အမ်ိဳးညံ ့ျခင္း၊ အမ်ိဳးျမတ္ျခင္း၊(ခက္ထန္မာနၾကီးမားက အမ်ိဳးညံ့ရာေမြးဖြားကာ မာန္မာနမၾကီး ရုိေသသူကို ရုိေသတတ္သူ အမ်ိဳးျမတ္ ဘဝ ေမြးဖြားရ၏)
ဥာဏ္ထိုင္းျခင္း ၊ ဥာဏ္ေကာင္းျခင္း၊(ပညာရွိသူေတာ္ေကာင္းမ်ားထံ မသိသည္မ်ား ကုသိုလ္၊ အကုသိုလ္၊ အျပစ္ရွိ၊ အျပစ္မရွိတရားမ်ား၊ ျပဳသင့္ မျပဳသင့္အရာမ်ားကို ေလ့လာခ်ည္းကပ္ ေမးျမန္းစံုစမ္းမႈမျပဳခဲ့က ဥာဏ္ထိုင္းရ၊ျပဳခဲ့က ဥာဏ္ေကာင္းရ၏)
ဒီလို ဗုဒၶအဘိဓမၼာရဲ႕  ကမၼ၀ါဒ အျမင္ကို အေျခခံၿပီးေတာ႔ လူအမ်ားက ကံအက်ိဳးကေန အေၾကာင္းကို ေျပာင္းျပန္ ဆင္ျခင္ၾကည္႔ၾကတာကိုေတြ႕  ရတယ္။ ဒီဘ၀မွာ အသက္တိုတဲ႔သူဟာ အရင္ဘ၀ေတြ က သူ႔အသက္သတ္ခဲ႔ သူေတြျဖစ္မယ္။ ဒီဘ၀မွာ အနာမ်ားတဲ႔သူဟာ အရင္ဘ၀ေတြ က သူမ်ားကိုညင္းဆဲခဲ႔သူေတြျဖစ္မယ္။ ဒီဘ၀မွာ ဆင္းရဲသူဟာ အရင္ဘ၀ေတြ က သူ႔ဥစၥာခိုးခဲ႔သူေတြျဖစ္မယ္။ ဒီဘ၀မွာ အမ်ိဳးညံ႔သူဟာ အရင္ဘ၀ေတြ က မာနေထာင္လႊားခဲ႔သူေတြျဖစ္မယ္။..စသျဖင္႕   ေပါ႕  ။
ဒီလိုနည္းနဲ႔ စဥ္းစားေတာ႕   ေလာကမွာ ရွိသမွ် ဒုကၡခံစားေနရသူေတြ ဘ၀နိမ္႔က်ေနသူေတြဟာ သူတို႕   ရဲ႕  ဆင္းရဲဒုကၡေတြ နဲ႕   ထိုက္တန္လို႔ ဒီလိုခံစားေနၾကရတာလို႕  ျမင္လာၾကတယ္။ ေလာက ရဲ႕   မညီမွ်မႈေတြ မတရားမႈေတြက ရွိသင္႔ရွိထိုက္လို႔ ရွိေနတာလို႔ ျမင္လာၾကတယ္။ ဒါဟာ အေတာ္ ရက္စက္ၿပီးေတာ႕  တာ၀န္မဲ႔တဲ႔ အျမင္လို႕  ပဲဆိုရမွာပါ။ အရာရာဟာ အတိတ္ကံေၾကာင္႔ ျဖစ္ရတယ္ဆိုတဲ႔ ဘုရားပယ္ခဲ႔တဲ႔ ပုေဗၺကတေဟတု၀ါဒ အျမင္သာျဖစ္ပါတယ္။ တပ္အပ္မသိႏိုင္တဲ႔ အတိတ္ကံကို ညြန္ျပၿပီး ဘ၀နိမ္႔က်ေနသူေတြကို နင္ထိုက္နဲ႔နင္႔ကံ နင္သာခံေပေရာ႔လို႔ ေျပာရင္ တရားမွာမဟုတ္ပါဘူး။ လူသားေတြရဲ႕   သမိုင္းမွာ ျဖစ္ေနတာေတြဟာ ျဖစ္သင္႔လို႔ဆိုၿပီး ကံကိုရုိးမယ္ဖြဲ႔ကာ လက္ခံခဲ႔ၾကမယ္ဆိုရင္ လူမႈျပဳျပင္ေျပာင္းလဲတိုးတက္မႈေတြ ျဖစ္ႏိုင္ခဲ႔မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ တကယ္ေတာ႔ ေလာကမွာရွိေနတဲ႔ မတရားမႈေတြ ဖိႏွိပ္မႈေတြ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈေတြက အတိတ္ကံ နဲ႔ မသက္ဆိုင္တဲ႔ အျခားအျခားေသာ (လူမႈေရး စီးပြားေရးႏုိင္ငံေရး ) အေၾကာင္းရင္းျမစ္ေတြကို အဓိက အေျခခံၿပီး ျဖစ္ပြားေနတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီျပႆနာေတြရဲ႔အေျဖဟာ ပစၥဳပၸန္ေလာကမွာပဲရွိပါတယ္။အတိတ္ကံ၀ါဒကို မွားယြင္းစြာ ဆုပ္ကိုင္မိရင္ တစ္မ်ိဳးသားလံုးအညြန္႔တံုးၿပီး တစ္သာသနာလံုး အေမွာင္ဖံုးေတာ႔မဲ႔ အႏၱရာယ္ႀကီးရွိေနပါတယ္။

(၂) ) ဗုဒၶအဘိဓမၼာ ရဲ႕  ကမၼ၀ါဒ ဟာ အနိစၥတရား နဲ႔ ဆန္႔က်င္ၿပီး ကမၼသတိၱ ရဲ႕   အဓြန္႔ကာလတစ္ခုထိေအာင္ၿမဲတဲ႔ သေဘာကို လက္ခံထားတယ္။
ဗုဒၶအဘိဓမၼာရဲ႕   အျမင္မွာ ရုပ္ ႏွင့္ နာမ္တို ့သည္ ခ်က္ခ်င္းျဖစ္၍ခ်က္ခ်င္းခ်ဳပ္ေပ်ာက္ေနၾကပါတယ္။ နိဗၺာန္ကလြဲလို႔ သခၤတ တရားမွန္သမွ်ဟာ ဌီရယ္လိုေတာင္ တည္ခြင္႔ မရွိပဲ တရစပ္ေျပာင္းလဲ ေနၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္နာမ္တရား ဟူေသာ ေစတနာ ေစတသိက္သည္ ျဖစ္ေပၚကာခ်ဳပ္ေပ်ာက္ၾကပါတယ္၊ ဒါေပမဲ႔ တျခားနာမ္ေစတသိက္မ်ားႏွင့္ မတူေသာအခ်က္မွာ ထို ေစတနာေစတသိက္ ခ်ဳပ္ေပ်ာက္ေသာအခါ ကံ၏စြမ္းရည္-သတၱၱိဓါတ္မ်ားက်န္ရစ္ခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ 
ထိုစြမ္းရည္သတၱိဓါတ္ကို ဘယ္ေနရာတြင္သိမ္းထားလိုက္သည္ကို မသိႏိုင္ မေျပာႏိုင္၊ ဒါေပမဲ႔ အက်ိဳးေပးဖို ့အ ခြင့္သာ လာေသာအခါ ထိုကံေစတနာ၏ စြမ္းရည္သတၱိ သည္ အက်ိဳးအျဖစ္ေပၚေပါက္လာေတာ့တယ္လို႔ ။ ေကာင္းေသာေစတနာကံက ေကာင္းက်ိဳးေပး၍ မေကာင္းေစတနာကံ ကေတာ႕  မေကာင္းက်ိဳးရေစပါတယ္။
ဒီအယူအဆက သိသိသာသာႀကီး အနိစၥတရား နဲ႔ ဆန္႔က်င္ၿပီး ကမၼသတိၱ ရဲ႕   အဓြန္႔ကာလတစ္ခုထိေအာင္ၿမဲတဲ႔ သေဘာကို လက္ခံထားတယ္ ဆိုတာကို ေတြ႕  ရပါတယ္။ ရုပ္ ႏွင့္ နာမ္တို ့သည္ ခ်က္ခ်င္းျဖစ္၍ ခ်က္ခ်င္းခ်ဳပ္ ေပ်ာက္ေနၾကတယ္ဆို ေပမဲ႔ ကံ၏စြမ္းရည္-သတၱၱိဓါတ္မ်ားက ေတာ႔ အနိစၥတရား ကိုလြန္ၿပီး တည္ၿမဲေနသလို ျဖစ္ေနပါတယ္။ အခ်ိဳ႕   ကေတာ႕  ဒီ ကံ၏စြမ္းရည္-သတၱၱိဓါတ္ေတြဟာ ဥပါဒ္ဌီဘင္ မရွိပဲ အက်ိဳးအျဖစ္ေပၚေပါက္လာဖို႕  ေစာင္႔စားေနသလို ဆိုၾကျပန္ေတာ႔ ဥပါဒ္ဌီဘင္ဆိုတဲ႔ သခၤတ တရားေတြရဲ႕  အျပင္ဖက္မွာ ဒီ ကံ၏စြမ္းရည္-သတၱၱိဓါတ္ေတြ ရွိေနသလိုျဖစ္ေနေတာ႔မယ္။ ဒါဆိုရင္ ကံ ကို နိဗၺာန္ နဲ႔ ထပ္တူျပဳရမလို ျဖစ္ေနၿပီေပါ႕  ။ အခ်ိဳ႕   ကေတာ႕  ဒီ ကံ၏စြမ္းရည္-သတၱၱိဓါတ္ေတြဟာ ဥပါဒ္ဌီဘင္ ရွိၿပီး သတၱ၀ါေတြရဲ႕  ဘ၀င္စိတ္ အလ်ဥ္ထဲမွာ ေျပာင္းလဲရင္း လိုက္ပါလာေနတယ္လို႕   ဆိုၾကျပန္တယ္။ ဒီလို လိုက္ပါႏိုင္ေအာင္ ဘယ္လိုစြမ္းအင္ေတြက ေထာက္ပံ႔ထားသလဲ ဆိုတာ ဘယ္သူမွ မရွင္းျပႏိုင္ျပန္ေတာ႕   ကံ ဆိုတာ မႀကံစည္အပ္တဲ႔ အစိေႏၱယ်တရားပဲ ဆိုၿပီး လံုးခ်လိုက္ၾကျပန္တယ္။

(၃) ဗုဒၶအဘိဓမၼာ ရဲ႕  ကမၼ၀ါဒ ဟာ ပရမတၱတရားအေနနဲ႔ ထည္႔သြင္းမေရတြက္ႏိုင္တဲ႔ ကမၼသတိၱ ကို အေျခခံထားတဲ႔ အယူအဆျဖစ္တယ္။

ဗုဒၶအဘိဓမၼာရဲ႕   အျမင္မွာ ရွိသမွ်တရားေတြ အားလံုးကို ပညတ္ နဲ႔ ပရမတ္ ဆိုၿပီး နယ္ပယ္ (၂) ခုခြဲတယ္။ ပရမတ္နယ္ပယ္ ကို ေတာ႕   ရုပ္ စိတ္ ေစတသိက္ (သခၤတဓမၼ) နဲ႔ နိဗၺာန္ (အသခၤတဓမၼ) ဆိုၿပီး နယ္ပယ္ (၂) ခုခြဲတယ္။ဒီေနရာမွာ ကမၼသတိၱ ကို ဘယ္နယ္ပယ္ထဲထည္႕  ၾကမလဲ။ ကမၼသတိၱ ကိုေစတနာေစတသိက္ က  ခ်န္ထားခဲ႔တာမွန္ေပမဲ႔ ေစတနာေစတသိက္ လဲမဟုတ္ဘူး။ ေစတနာေစတသိက္ ကလဲ ခ်ဳပ္ခဲ႔ၿပီ ဆိုေတာ႕   ကမၼသတိၱရဲ႕   အဟုန္ ဆိုတာ စကားပမာ ေျပာစရာသာရွိၿပီးေတာ႔ ပရမတ္နယ္ပယ္ထဲလဲ မ၀င္ျပန္ဘူး ဆိုေတာ႔ ကမၼသတိၱ ဟာ ပညတ္ ပဲ လို႔ ဆိုရမလိုျဖစ္ေနပါတယ္။ ပညတ္ဆိုရင္လဲ ကမၼသတိၱ ဟာ ဘယ္လို လုပ္ၿပီး အက်ိဳးေပးႏိုင္မွာလဲ။ ကမၼသတိၱအဟုန္ ဆိုတာ ဘ၀သံသရာဆက္မႈအတြက္ထည္႕  ေတြးထားတဲ႔ ျပဳခ်က္တစ္ခုပါပဲ။

(၄) ဗုဒၶအဘိဓမၼာ ရဲ႕  ကမၼ၀ါဒ ဟာ ယုတိၱေဗဒ အမွားတစ္ခုျဖစ္တဲ႔ ကရြတ္ကင္းေလွ်ာက္အမွား (Fallacy of Circular Reasoning) ကို က်ဴးလြန္ထားတာ ကို ေတြ႕   ရတယ္။

ယုတိၱေဗဒ အမွားတစ္ခုျဖစ္တဲ႔ ကရြတ္ကင္းေလွ်ာက္အမွား (Fallacy of Circular Reasoning) ဆို တာ ကေတာ႔ ဒီလိုပါ။ A ေၾကာင္႔ B ျဖစ္တယ္  B ေၾကာင္႔ C ျဖစ္တယ္  C ေၾကာင္႔ A ျဖစ္တယ္  လို႕  ဆိုရင္ ေနာက္ဆံုး A ေၾကာင္႔ A ျဖစ္တယ္  လို႔ ေျပာသလိုျဖစ္လို႕  ဒါကို ကရြတ္ကင္းေလွ်ာက္အမွား လို႔ ေခၚပါတယ္။

ဗုဒၶအဘိဓမၼာရဲ႕   ကမၼ၀ါဒ အျမင္ အတိုင္း ေျပာရရင္ ၀ီထိစိတ္ ေတြထဲမွာပါတဲ႔ ေစတနာေစတသိက္ ေၾကာင္႔ ကမၼသတိၱ ျဖစ္လာတယ္။ ကမၼသတိၱ ရဲ႕   အဟုန္နဲ႔ သတၱ၀ါေတြရဲ႕  ဘ၀င္စိတ္ က ေရြ႕  လ်ားစီးဆင္းေနတယ္။ ဘ၀င္စိတ္ ကို အေျခခံၿပီးေတာ႔ သာ ၀ီထိစိတ္ ဆိုတာမ်ိဳးက ျဖစ္ရ ျပန္တယ္ ဆိုေတာ႔ ဒီ (၃) ခုက ကရြတ္ကင္း ေလွ်ာက္ ဆင္ျခင္မႈမ်ဳိးျဖစ္ေနပါတယ္။ ဗုဒၶအဘိဓမၼာရဲ႕   အလိုအရ ဒီလို ကိေလသာ ကမၼ ၀ိပါက စတဲ႔ ၀ဋ္ (၃) ပါး ကရြတ္ကင္းေလွ်ာက္ လည္ပတ္ေနတာကိုပဲ ဘ၀ သံသရာ လို႕   ဆိုခ်င္ပံုပါပဲ။ ယုတိၱေဗဒ ရႈေထာင္႔ ကၾကည္႔ ရင္ ဘ၀ သံသရာ အယူ၀ါဒဟာ ကရြတ္ကင္းေလွ်ာက္အမွား ေပၚမွာ တည္ေဆာက္ထားတာကို ေတြ႕  ရပါတယ္။ 

(၅) ကမၼ၀ါဒ ဟာ ေနာက္ထပ္ ယုတိၱေဗဒ အမွားတစ္ခုျဖစ္တဲ႔ အက်ိဳးမွ အေၾကာင္းသို႕  ေျပာင္းျပန္ဆင္ျခင္ျခင္းအမွား (Fallacy of Modus Tollens) ကို က်ဴးလြန္ထားတာ ကို ေတြ႕   ရတယ္။

ယုတိၱေဗဒ အမွားတစ္ခုျဖစ္တဲ႔ အက်ိဳးမွ အေၾကာင္းသို႕  ေျပာင္းျပန္ဆင္ျခင္ျခင္းအမွား (Fallacy of Modus Tollens) ဆိုတာကေတာ႕   တကယ္လို႔  P ျဖစ္ခဲ႔ရင္ Q ျဖစ္မယ္ ဆိုတာ မွန္ရင္ P ျဖစ္တာကို ေထာက္ျပီး Q ျဖစ္လာမယ္လို႕  အေၾကာင္းမွ အက်ိဳးသို႕  ဆင္ျခင္လို႕  ရ ေပမဲ႔ Q ျဖစ္တာကို ေထာက္ျပီး P ျဖစ္ခဲ႔တယ္လို႕  အက်ိဳးမွ အေၾကာင္းသို႕  ဆင္ျခင္လို႕   မရပါဘူး။ ဆင္ျခင္ခဲ႔ ရင္ အက်ိဳးမွ အေၾကာင္းသို႕  ေျပာင္းျပန္ဆင္ျခင္ျခင္းအမွားကိုက်ဳးလြန္ပါတယ္။

ဥပမာ- တကယ္လို႔  မိုးရြာရင္ ေရစိုမယ္ ဆိုတာ မွန္ရင္ မိုးရြာခဲ႔ တာကို ေထာက္ၿပီး ေရစိုမယ္လို႔ တပ္အပ္ ေသခ်ာ ေျပာႏိုင္ေပမဲ႔ ေရစိုတာ ေတြ႔တာနဲ႔ မိုးရြာခဲ႔ ရမယ္လို႔ တပ္အပ္ေသခ်ာ ေျပာမရတဲ႔ သေဘာပါ။  အမွတ္ (၁) မွာ ပါတဲ႔ တင္ျပခ်က္ကို ၾကည္႔ ရင္ ဒီ သေဘာမ်ိဳး ေျပာင္းျပန္ ယုတိၱအစဥ္နဲ႔ ျမင္ထားတာကို ေတြ႕  ရမွာပါ။ လူတစ္ေယာက္ကို ကံဆိုးသူလို႔ ေျပာရင္ သူဟာ အတိတ္က မေကာင္းခဲ႔တဲ႔သူ ဒုစရိုက္သမားလို႔ သြယ္၀ိုက္တဲ႔နည္းနဲ႔ ေျပာသလို ပါပဲ။ 

(၆) ဗုဒၶအဘိဓမၼာ ရဲ႕  ကမၼ၀ါဒ ဟာ ေနာက္ထပ္ ယုတိၱေဗဒ အမွားတစ္ခုျဖစ္တဲ႔ အကန္႔အသတ္မဲ႔ထပ္ေက်ာ႔ ျခင္းအမွား (Fallacy of Infinite Regress) ကို က်ဴးလြန္ထားတာ ကို ေတြ႕   ရတယ္။

ဒီ ယုတိၱေဗဒ အမွား ကေတာ႔ နံပါတ္စဥ္ (၄) မွာ ေဖၚျပခဲ႔တဲ႔ ကရြတ္ကင္းေလွ်ာက္အမွား နဲ႔ ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ သတၱ၀ါေတြရဲ႕  ဘ၀င္စိတ္ က အစ မရွိ သလို ဘ၀င္စိတ္ ကို တြန္းေနတဲ႔ ကမၼသတိၱ ဆိုတာ ကလဲ အစ မရွိ ျဖစ္ရေတာ႔တယ္ေလ။ ဒီ ကံ ေတြ ရဲ႕   ပကတိ အစ မရွိ ဘူး ဆိုရင္ ကမၼသတၱိ က တကယ္ရွိတယ္လို႕  ေျပာဖို႕  ေတာ႔ ခပ္ခက္ခက္ ပါပဲ။ ပကတိ အစ မရွိတဲ႔ ဘ၀သံသရာ ဟာ မာယာမွ်သာ ျဖစ္သလို ဗုဒၶအဘိဓမၼာရဲ႕   ကမၼသတၱိ ဆိုတာကလဲ ေ၀ါဟာရ ပညတ္ မွ်သာ ေပလား။ ကမၼသတၱိက အုပ္စုဖြဲ႔မရတဲ႔ သင္းကြဲငွက္ျဖစ္ေနပါေတာ႔တယ္။

၇) ဗုဒၶအဘိဓမၼာ ရဲ႕  ကမၼ၀ါဒ ဟာ လူသားရဲ႕  ကိုယ္က်င္႔တရားေရြးခ်ယ္မႈနဲ႔ဆိုင္တဲ႔ လြတ္လပ္မႈသေဘာ (Moral Freedom of Choice) ကို ျငင္းပယ္တဲ႔ သေဘာတရား ျဖစ္တယ္ဆိုတာကို ေတြ႕   ရတယ္။

ဗုဒၶအဘိဓမၼာရဲ႕   ကမၼ၀ါဒ ဟာ လူသားရဲ႕  ကိုယ္က်င္႔တရားေရြးခ်ယ္မႈနဲ႔ဆိုင္တဲ႔ လြတ္လပ္မႈသေဘာ (Moral Freedom of Choice) ကို ေထာက္ခံ အားေပးတဲ႔ အယူတစ္ခု အေန နဲ႔ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြ ရဲ႕   အျမင္မွာ လက္ခံထားခဲ႔ၾကတယ္။
မိမိရဲ႕  ကံေကာင္းလိုလွ်င္ မိမိကံကိုျပင္ ဖန္ဆင္းရွင္ဟာ ကံသာလွ်င္ျဖစ္လို႔  မိမိရဲ႔ဘဝသံသရာတြင္ သုခႏွင့္ ဒုကၡကို စံစား ခံစားဘို ့ရာ မိမိတစ္ဦးတည္းသာလွ်င္ တာဝန္ရွိတယ္လို႔ ဆိုၾကတယ္။ မိမိရဲ႕  အနာဂတ္ ေကာင္းမြန္ေရး အတြက္ မိမိသည္သာလွ်င္ စြမ္းေဆာင္ရွင္ မိမိတစ္ဦးတည္းသာ ဖန္ဆင္းရွင္ျဖစ္ တယ္။ သူတစ္ပါး မည္သူ အျခားသူတစ္ဦးဦးကိုမွ မွီခိုအားထား အားျပဳစရာမလိုေၾကာင္း ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြ က ယူဆၾကပါတယ္။ ကမၼနိယာမသေဘာတရားကို သိရွိနားလည္လာသူဟာ မိမိဘဝကို မိမိကိုယ္တိုင္ ေရးဆြဲႏုိင္၊ ပံုသြင္းႏိုင္စြမ္းရွိ လာမယ္လို႔လဲျမင္ၾကပါတယ္။
ဒါဟာ တကယ္ေရာမွန္ရဲ႕  လား ။ ဗုဒၶဘာသာ ရဲ႕   အဘိဓမၼာက်မ္းေတြ က ပံုေဖၚ ျပတဲ႔ သတၱ၀ါေတြ ရဲ႕   ရုပ္ပံုလႊာကေတာ႕   ကံ နဲ႔ ကံ ၀ိပါက္ေတြ တရစပ္ ျဖစ္ပ်က္ေနတဲ႔ ျဖစ္စဥ္ ႀကီးလို႕   ေတ႔ြရတယ္။ သတၱ၀ါေတြရဲ႕  ဘ၀မွာ ကုသိုလ္ သို႕  မဟုတ္ အကုသိုလ္ ကံ နဲ႔  ကုသိုလ္ သို႕  မဟုတ္ အကုသိုလ္ ကံ ၀ိပါက္ေတြ ပဲ ျဖစ္ပ်က္ ေနတယ္ လို႔ ဆိုတယ္။
အဘိဓမၼာ ဆရာတစ္ေယာက္ ကေတာ႕  ဒီလိုေတာင္ ၀ီထိခ်ျပတယ္။ အရက္သမားတစ္ေယာက္က အရက္ေသာက္ တာက အကုသိုလ္ ကံ ဒုစရိုက္ ျဖစ္ေပမဲ႕   အရက္မူးလို႕  ရတဲ႔ သာယာမႈကာမသုခခ်မ္းသာ ကို ခံစားရတာက ကုသိုလ္ ကံ ၀ိပါက္ လို႕  ေတာင္ ဆိုပါတယ္။ ဒီလိုပဲ ေန႔စဥ္ဘ၀ရဲ႕  သုခဒုကၡ ေတြ႔ႀကံဳခံစားရတာ ေတြဟာ ကုသိုလ္ သို႕  မဟုတ္ အကုသိုလ္ ကံ ၀ိပါက္ေတြ ပဲ ျဖစ္ပ်က္ေနတယ္ လို႔ ဆိုတယ္။
ဒီလိုဆိုရင္ ရထား ကို ဗံုးေထာင္လူသတ္တဲ႔ အၾကမ္းဖက္သမား တစ္ေယာက္ရဲ႕   လုပ္ရပ္ကိုေလ႕လာၾကည႔္ရေအာင္။ ဒီ အၾကမ္းဖက္သမား ေၾကာင္႔ လူ (၁၀၀) ေလာက္ ေသဆံုးသြားတယ္ ဆိုပါစို႔။ ဒီ ျဖစ္ရပ္ မွာ ဒီ အၾကမ္းဖက္သမား က သူ႔ဖာသာသူ လြတ္လပ္စြာ ေရြးခ်ယ္ ဆံုးျဖတ္ လုပ္ေဆာင္မႈေၾကာင္႔ လူ (၁၀၀) ေသဆံုးသြား ရတာလား။ ေသဆံုးသြား ရတဲ႔ လူ (၁၀၀) ေလာက္ရဲ႕   အတိတ္ကံ အက်ိဳးေပး (ဥပေစၦဒက ကံ) ေၾကာင္႔ ဒီ အၾကမ္းဖက္သမား ရဲ႕  လုပ္ရပ္ က ျဖစ္ေပၚလာ တာလား။ အၾကမ္းဖက္သမား ဟာ ကမၼနိယာမ တရား ရဲ႕  လက္ကိုင္တုတ္ မွ်သာ ပဲလို႕   ဆိုမ လား။ လူ (၁၀၀) ေလာက္ ေသသြားလို႔ ဒီ အၾကမ္းဖက္သမား က ေပ်ာ္ရြင္ၾကည္ႏူးေနမယ္ဆိုရင္ ေရာ သူဟာ သူ႔ အတိတ္ ကုသိုလ္ကံ ၀ိပါက္ကို ခံစားေနရတယ္ လို႔ဆိုမလား။
ပုေဗၺကတေဟတု၀ါဒ ရဲ႕  ရႈေထာင္႔ ကေနၾကည္႔ ရင္ အၾကမ္းဖက္သမား ဟာ အတိတ္ ကံ စြမ္းအင္ေတြ ရဲ႕  သားေကာင္ မွ်သာပဲလို႔ ဆိုရမွာပါ။ အၾကမ္းဖက္သမား ဟာ သနားစရာေတာင္ ေကာင္း ေန သလို ျဖစ္တယ္။ လူ (၁၀၀) ေလာက္ရဲ႕   အတိတ္ကံ အက်ိဳးေပး (ဥပေစၦဒက ကံ) ေၾကာင္႔ သူက အျဖည္႔ခံ အေန နဲ႔ ဒီ ဆိုးရြားရက္စက္ ယုတ္မာလွတဲ႔ မသမာ ဒုစရိုက္မႈႀကီး ကို ျပဳရသလိုေတာင္ ျဖစ္ေနတယ္ေလ။
ဒီလိုမ်ိဳး ဗုဒၶအဘိဓမၼာရဲ႕   ကမၼတရား ဟာ သတၱ၀ါေတြ ရဲ႕  ဘ၀သံသရာတစ္ခုလံုးကို ခ်ဳပ္ကိုင္ေမာင္းႏွင္ ေနတဲ႔ တစ္ခုတည္းေသာ အေၾကာင္းတရားျဖစ္တယ္လို႕  ခံယူတာဟာ လူသားရဲ႕  ကိုယ္က်င္႔တရားေရြးခ်ယ္မႈနဲ႔ဆိုင္တဲ႔ လြတ္လပ္မႈသေဘာကို ျငင္းပယ္ တဲ႔ သေဘာမ်ား ျဖစ္ေန ေလ ေရာ႔ သလားလို႕  ေတြးၾကည္႔ စရာပါပဲ။

 (၈) ဗုဒၶအဘိဓမၼာ ရဲ႕  ကမၼ၀ါဒ ဟာ အနတၱ၀ါဒ နဲ႔ ဆန္႕  က်င္ေနတာကို ေတြ႕   ရတယ္။
ဗုဒၶအဘိဓမၼာရဲ႕   ကမၼ၀ါဒ ဟာ အနတၱ၀ါဒ အယူအဆကို အေျခခံထားတယ္ ဆိုၾကပါတယ္။ အနတၱ၀ါဒ အျမင္နဲ႔ ၾကည္႔ရင္ ေလာကမွာ ငါ၊သူတစ္ပါး၊ က်ား၊မ ရယ္လို႕   တကယ္မရွိပဲ ပရမတ္ဆတ္ဆတ္ သေဘာအရ ရုပ္ တရား နာမ္တရား ေတြ ပဲ အမွန္ ရွိတယ္လို႔ ဆိုတယ္။ ပုဂၢိဳလ္ သတၱ၀ါ ဆိုတာ သကၠာယဒိ႒ိ ရဲ႕  အျမင္ေမွာက္မွားမႈ မွ်သာ ပဲလို႕   အနတၱ၀ါဒ က ဆိုတယ္။ ဒီေတာ႔ ဗုဒၶအဘိဓမၼာရဲ႕   အယူက ဒုကၡခံစားသူမရွိ ဒုကၡ သက္သက္သာရွိတယ္။ ကံကိုျပဳသူမရွိ ကံ နဲ႔ ကံ ၀ိပါက္ေတြ သက္သက္ သာရွိတယ္။ ဒုကၡမွလြတ္ေျမာက္သူ မရွိ ဒုကၡမွလြတ္ေျမာက္ျခင္း သက္သက္သာရွိတယ္။..လို႕   ဆိုပါတယ္။
ဟိႏၵဴဘာသာ နဲ႔  ဂ်ိန္းဘာသာ ေတြမွာ ကံျပဳသူ (ကတၱား) နဲ႔ ကံ ႏွစ္ပါးလံုး ကို လက္ခံတယ္ ဆိုတာ ဆိုခဲ႔ ၿပီးပါၿပီ။ ကံျပဳသူ (ကတၱား) နဲ႔ ကံ ႏွစ္ပါး ဟာ ဓမၼသေဘာ အရ တစ္ခုမရွိရင္ အျခားတစ္ခု မရွိႏိုင္ေအာင္ အျပန္အလွန္ မီွတြယ္ ဆက္စပ္ေနၾကတဲ႔ အရာေတြ ျဖစ္လို႕   ကံ ရဲ႕   အရွိတရားကိုပဲ လက္ခံၿပီး ကံျပဳသူ (ကတၱား) ကို ျငင္းပယ္ တယ္ ဆိုတာ အစြန္းေရာက္တဲ႔ အျမင္လို႕   ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ကံျပဳသူ (ကတၱား) ရဲ႕   အရွိတရားကိုပဲ လက္ခံၿပီး ကံ ကို ျငင္းပယ္ တယ္ဆိုတာဟာလဲ အစြန္းေရာက္တဲ႔ အျမင္လို႕   ဆိုႏိုင္ပါတယ္။
တကယ္လို႕  ကံေျမာက္တဲ႔ အျပဳအမူတစ္ခုဟာ လြတ္လပ္တဲ႔ အသိဥာဏ္ရွိတယ္႔ လူသားရဲ႕   ေရြးခ်ယ္ဆံုးျဖတ္ လုပ္ေဆာင္ ဖန္းတီးမႈ ျဖစ္တယ္လို႕   ယူဆမယ္ဆိုရင္ ကံျပဳသူ (ကတၱား) ရဲ႕   အရွိတရားကို လက္မခံလို႔ မရႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင္႔ ဗုဒၶအဘိဓမၼာ ရဲ႕  ကမၼ၀ါဒ ဟာ အနတၱ၀ါဒ နဲ႔ ဆန္႕  က်င္ေန သေယာင္ ျဖစ္ေနပါတယ္။

(၉) ဗုဒၶအဘိဓမၼာ ရဲ႕  ကမၼ၀ါဒ ဟာ ဖန္ဆင္းရွင္ဘုရားသခင္၀ါဒ လိုပဲ ယံုၾကည္သက္၀င္မႈရဲ႕  နယ္ပယ္ထဲကို ေရာက္ေနတယ္။

ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြ ဟာ အျခားေသာ ဖန္ဆင္းရွင္ဘုရားသခင္၀ါဒ မ်ားအေပၚ ေ၀ဖန္ဆန္းစစ္တဲ႔ အခါမွာ မ်က္ကန္းယံုၾကည္ သက္၀င္မႈနဲ႔ လက္ခံၾကတဲ႔ ဘာသာတရားမ်ား အေနနဲ႔ ပံုေဖာ္ေလ႔ရွိၿပီးေတာ႔ ဗုဒၶအဘိဓမၼာ ကိုေတာ႔ ေ၀ဖန္ဆန္းစစ္မႈ (၀ိဘဇၨ၀ါဒ) အေနနဲ႔ ေဖာ္ျပေလ႔ရွိပါတယ္။ ဒါဟာ မွန္ကန္တဲ႔ တရားမွ်တတဲ႔ ဓမၼမိဌာန္က်တဲ႔ အဆို၀ါဒတစ္ခု ဟုတ္ရဲ႕  လား။ စိတ္ကိုဖြင္႔ထာၿပီး ေတြးၾကည္႔ၾကစမ္းပါလား။

တစ္ခါက ဗုဒၶအဘိဓမၼာ ေလ႔လာတဲ႔ မိတ္ေဆြတစ္ေယာက္နဲ႔ ေဆြးေႏြးဖူးတယ္။ ဗုဒၶအဘိဓမၼာ ရဲ႕  ကမၼ၀ါဒ ကို ေစ႔ငုေလ႔လာတဲ႔ အခါမွာ လက္ေတြ႕  မသိႏိုင္တဲ႔ ကမၻာမ်ားစြာျခားေသာ္လည္းအေၾကာင္းတိုက္ဆိုင္လာတဲ႔ အခါ ကံမ်ိဳးေစ့မွ အက်ိဳးေပးစြမ္းရွိတဲ႔ နာနာကၡဏိကကံ အေၾကာင္းကို ေရာက္သြားတယ္။ ကံတရား နဲ႔ သက္ဆိုင္ရင္ ဗုဒၶအဘိဓမၼာ ရဲ႕  ကမၼ၀ါဒ ဟာ ျငင္းခ်က္ထုတ္ စရာမလိုတဲ႔ ထာ၀ရမွန္ကန္တဲ႔ သစၥာတရား ျဖစ္တယ္လို႔ သူက အခိုင္အမာႀကီး ဆိုေနပါတယ္။ ဒီလိုမ်ိဳး ဘာေၾကာင္႔ ဆိုႏိုင္ရပါသလဲလို႔ ေမးၾကည္႔ေတာ႕  မိတ္ေဆြ က ဗုဒၶအဘိဓမၼာ ရဲ႕  ကမၼ၀ါဒ ဆိုတာ ဗုဒၶရွင္ေတာ္ ေဟာၾကားေတာ္မူတဲ႔ အတြက္ေၾကာင္႔ ျငင္းခ်က္ထုတ္စရာမလိုတဲ႔ ထာ၀ရမွန္ကန္တဲ႔ သစၥာတရား ျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာျပန္ပါတယ္။

ဒီလိုမ်ိဳး ဘာေၾကာင္႔ ဆိုႏိုင္ရပါသလဲလို႔ သူ႔ ကိုထပ္ေမးၾကည္႔ေတာ႕  မိတ္ေဆြ က ဗုဒၶရွင္ေတာ္ ဟာ သဗၺညဳတ ဥာဏ္ေတာ္ရွင္ ျဖစ္ ေနတဲ႔ အတြက္ေၾကာင္႔ ဗုဒၶရွင္ေတာ္ ေဟာၾကားေတာ္မူတာေတြဟာ ထာ၀ရမွန္ကန္တဲ႔ သစၥာတရား ျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာျပန္ပါတယ္။ ဗုဒၶရွင္ေတာ္ ဟာ သဗၺညဳတဥာဏ္ေတာ္ရွင္ျဖစ္ေၾကာင္း ဘယ္လိုလုပ္သိသလဲ လို႕   ေမးေတာ႕   သူ နည္းနည္းေတာ႔ေတြေ၀သြားတယ္။ ၿပီးေတာ႔မွ ေလးေလးကန္ကန္ ေျပာတယ္..သိေတာ႔မသိဘူး ယံုေတာ႔ယံုတယ္ လို႕  ေလ။ ေနာက္ဆံုးေတာ႕   ကမၼသတိၱ ရဲ႕   သစၥာတရား ဟာ ယံုေတာ႔ယံုတယ္္ ဆိုတာနဲ႔ ပဲ အဆံုးသတ္ရေတာ႔တယ္။ ေနာက္ဆံုးေတာ႕   ကမၼသတိၱ ရဲ႕   သစၥာတရား ဟာ ဖန္ဆင္းရွင္ဘုရားသခင္၀ါဒ လိုပဲ ယံုၾကည္သက္၀င္မႈရဲ႕  နယ္ပယ္ထဲကို ေရာက္ေနတယ္ ဆိုရင္ သိပ္ၿပီး မလြန္ဘူးထင္ပါတယ္။ ရွမ္းႀကိဳက္ရင္ႏြားေခ်ာတာပဲ လို႔ ဆိုသလို ကိုယ္႔ စိတၱဇနဲ႔ ကိုယ္ ပါပဲလို႔ သာေျပာရမယ္။

(၁၀) ဗုဒၶအဘိဓမၼာ ရဲ႕  ကမၼ၀ါဒ ဟာ ေလာကထဲက မညီမွ်မႈေတြကို အလြယ္တကူရွင္းျပႏိုင္ေအာင္ ျပဳလုပ္ထားတဲ႔ စိတ္ကူး တစ္ခုသာျဖစ္ၿပီး ေလာကမွာ ထင္ရွားတဲ႔ အမွန္တရား တစ္ခုမဟုတ္တာကို ေတြ႔ ရတယ္။

ေလာကမွာ ထင္ရွားတဲ႔ အမွန္တရားဆိုတာ အေရွ႕  ကေနထြက္တယ္ဆိုတာမ်ိဳး ေျမာက္အရပ္မွာ ဓူ၀ံၾကယ္ရွိတယ္ ဆိုတာမ်ိဳး ကစလို႔ သိပၸံပညာ ေတြမွာရွိတဲ႔ အခိုင္အမာ ရပ္တည္ေနတဲ႔ သီအိုရီေတြလို အရာေတြကို ဆိုပါတယ္။ ဗုဒၶအဘိဓမၼာ ရဲ႕  ကမၼ၀ါဒ ဟာ ဒီလို ေလာကမွာ ထင္ရွားတဲ႔ အမွန္တရား တစ္ခုမဟုတ္ဘူးလို႔ ဆိုခ်င္တာပါ။

ကမၼသတိၱ ရဲ႕   သစၥာတရား ဟာ ဖန္ဆင္းရွင္ဘုရားသခင္၀ါဒ လိုပဲ ယံုၾကည္သက္၀င္မႈရဲ႕  နယ္ပယ္ထဲကို ေရာက္ေနတယ္လို႔ အထက္မွာ ဆိုခဲ႔တဲ႔ အတိုင္း ယံုၾကည္သက္၀င္သူေတြရဲ႕  ေလာကမွာ မွန္ေနတယ္လို႔ သာဆိုႏိုင္မယ္ ထင္ပါတယ္။ ဗုဒၶအဘိဓမၼာ ရဲ႕  ကမၼ၀ါဒ ဟာ ေလာကမွာ ထင္ရွားတဲ႔ အမွန္တရား တစ္ခုသာဆိုရင္ အျခားေသာ ဘာသာ၀ါဒေတြ ရွိေနမွာေတာင္မဟုတ္ပါ။ ကမၻာ႔လူဦးေရရဲ႕   ၈၀% ေလာက္က ဘ၀သံသရာ၀ါဒ နဲ႔ ကမၼ၀ါဒ ကို ယံုၾကည္သက္၀င္မႈ မရွိၾကတာကို ေထာက္ရင္ ကမၼ၀ါဒ ဟာ ဒီေလာကမွာ ထင္ရွားတဲ႔ အမွန္တရား တစ္ခုမဟုတ္ဘူးလို႔ ေျပာတာကို နားလည္ႏိုင္ေလာက္မယ္ထင္ပါတယ္။

မိုဒယ္အေျချပဳ ဘာသာေရးဗဟု၀ါဒအျမင္

ဘာသာ၀ါဒေတြ ဟာ ေလာကထဲက မညီမွ်မႈေတြကို ရွင္းျပဖို႔ ႀကိဳးစားတဲ႔ အခါ သန္ရာ မိုဒယ္ (Model) ေတြနဲ႔ ရွင္းျပၾကတယ္။ ဖန္ဆင္းရွင္ဘုရားသခင္၀ါဒကို ယံုၾကည္သက္၀င္သူေတြက ဖန္ဆင္းရွင္ဘုရားသခင္ရဲ႕   အလိုေတာ္ အယူအဆနဲ႔ ရွင္းျပၾကတယ္။ ဖန္ဆင္းရွင္ဘုရားသခင္၀ါဒကို မယံုၾကည္ ပဲ ဘ၀ အဖန္တလဲလဲ ျဖစ္ေပၚေျပာင္းလဲမႈကို ယံုၾကည္သက္၀င္ သူေတြက ေလာကထဲက မညီမွ်မႈေတြကို ကမၼ၀ါဒ နဲ႔ ရွင္းျပၾကတယ္။

ဘာသာ၀ါဒေတြ ကြဲျပားသေလာက္ မိုဒယ္ (Model) ေတြလဲ မတူၾကဘူးဆိုတာေတြ႕   ရတယ္။ ဒီ မိုဒယ္ေတြထဲ က ဘယ္ မိုဒယ္ က အမွန္ဆံုးျဖစ္မလဲဆိုတာ ဘယ္သူမွ ယတိျပတ္ ဆံုးျဖတ္မေပးႏိုင္တာ အမွန္ပါပဲ။ ဒီေန႔အထိ အမွန္ဆံုး သစၥာတရား ကိုျပပါ ဆိုရင္ ဒီလိုပဲ မိုဒယ္ေတြအလိုက္ သူ႔ဟာနဲ႔ သူမွန္ေနတဲ႔ သေဘာေတြပဲလို႕  ယူဆထားတဲ႔ အျမင္ပဲျဖစ္မယ္ထင္ပါတယ္။ ဒါက ဘာသာေရးဗဟု၀ါဒအျမင္(Religious Pluralism)ျဖစ္ပါတယ္။

အတိတ္ကံယံု ၀ါဒ ကို ရွင္ေတာ္ဗုဒၶ ပယ္ခဲ႔ ပံု

မဇၩိမနိကာယ္-မူလပဏၰာသပါဠိေတာ္-စူဠဒုကၡကၡႏၶသုတ္ မွာ ဂ်ိန္းေတြ ရဲ႕  အတိတ္ကံယံု ၀ါဒ ကို ရွင္ေတာ္ဗုဒၶ ပယ္ခဲ႔ ပံုကို အခုလို ေဖာ္ျပထားတာေတြ႔ ရပါတယ္။ တစ္ခါက ရွင္ေတာ္ဗုဒၶဟာ ရာဇၿဂိဳဟ္ျပည္ ဂိဇၩကုဋ္ေတာင္ မွာ ေန ခိုက္မွာ မ်ားစြာေသာ နိဂဏၭတို႔ ဟာ ဣသိဂိလိေတာင္နံေဘး ေက်ာက္ဖ်ာနက္ေပၚ မွာ ထုိင္ေနျခင္းကုိ ပယ္ၾကၿပီးေတာ႔ မတ္မတ္ရပ္ တည္ေနၾကပါသတဲ႔။ အားထုတ္မႈေၾကာင့္ျဖစ္တဲ႔ ထက္ျမက္ ၾကမ္းတမ္းစပ္ရွားေသာ ဆင္းရဲေ၀ဒနာတို႔ကုိ ခံစားေနၾကရပါသတဲ႔ ။ ထုိအခါ မွာ ရွင္ေတာ္ဗုဒၶဟာ နိဂဏၭတို႔အထံသို႔ ခ်ဥ္းကပ္ၿပီး-ငါ့သွ်င္နိဂဏၭတို႔ အဘယ္ေၾကာင့္ သင္တို႔သည္ ထုိင္ေနျခင္းကုိ ပယ္၍ မတ္မတ္ရပ္တည္ေနၾကလ်က္ အားထုတ္ျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ထက္ျမက္ ၾကမ္းတမ္း စပ္ရွားေသာ ဒုကၡေ၀ဒနာတို႔ကုိ ခံစားၾကကုန္သနည္း- ရယ္လို႕ ေမးေတာ္မူပါတယ္။

အဲဒီအခါမွာ နိဂဏၭတို႔က ငါ့သွ်င္ နာဋ၏သား နိဂဏၭသည္အလံုးစံုကုိ သိ၏၊ အလံုးစံုကုိ ျမင္၏၊ သြားေနစဥ္ ရပ္ေနစဥ္ အိပ္ေနစဥ္ ႏုိးေနစဥ္ဥာဏ္အျမင္သည္ငါ့အား အျမဲမျပတ္ ေရွး႐ႈထင္၏ဟု ဥာဏ္အျမင္အေၾကာင္းကုိ အၾကြင္းမဲ့၀န္ခံ၏၊ ထုိနာဋ၏သား နိဂဏၭသည္ အုိနိဂဏၭတို႔ ေရွး၌ျပဳထားေသာ မေကာင္းမႈကံသည္ ရွိသည္သာတည္း၊ ထုိမေကာင္းမႈကံကုိ ဤစပ္ရွားလွသည့္ ျပဳႏုိင္ခဲေသာ အက်င့္ကုိ က်င့္ျခင္းျဖင့္ ေခ်ဖ်က္ၾကကုန္ေလာ့၊ ယခုဘ၀၌ ကုိယ္ျဖင့္ေစာင့္စည္းျခင္း ႏႈတ္ျဖင့္ေစာင့္စည္းျခင္း စိတ္ျဖင့္ေစာင့္စည္းျခင္းသည္ပင္ ေနာင္ဘ၀၌ မေကာင္းမႈကံကုိ မျပဳျခင္းျဖစ္၏၊ ဤသို႔လွ်င္ ကံေဟာင္းတို႔ကုိ အက်င့္ျဖင့္ ဖ်က္ဆီးျခင္းç ကံသစ္တို႔ကုိ မျပဳျခင္းေၾကာင့္ ေနာင္ဘ၀၌ မတုိးပြားျခင္းျဖစ္၏၊ ေနာင္ဘ၀၌ မတုိးပြားျခင္းေၾကာင့္ ကံကုန္၏၊ ကံကုန္ျခင္းေၾကာင့္ ဆင္းရဲဒုကၡကုန္၏၊ ဆင္းရဲဒုကၡကုန္ျခင္းေၾကာင့္ ခံစားျခင္းေ၀ဒနာကုန္၏၊ ေ၀ဒနာကုန္ျခင္းေၾကာင့္ ဆင္းရဲဒုကၡအားလံုးသည္ ပ်က္ျပဳန္းလတၱံ႕}ဟု ဆုိ၏။ ထုိစကားကုိ ငါတို႔သည္ ေက်နပ္လည္း ေက်နပ္ကုန္၏၊ ႏွစ္သက္လည္း ႏွစ္သက္ၾကကုန္၏၊ ထုိစကားျဖင့္လည္း ၀မ္းေျမာက္ၾကကုန္၏}} ဟု ငါ့အား ေျပာဆုိၾကကုန္၏။

ဒီအခါမွာ ရွင္ေတာ္ဗုဒၶက နိဂဏၭတို႔ ကို - ငါ့သွ်င္ နိဂဏၭတို႔ -ငါတို႔သည္ေရွးက ျဖစ္ဖူးၾကကုန္သည္သာ၊ မျဖစ္ဖူးၾကကုန္သည္ မဟုတ္ဟု သင္တို႔ သိၾကကုန္သေလာ-လို႕ ေမးပါတယ္။ နိဂဏၭတို႕  က ဒီလို မသိတဲ႔ အေၾကာင္း ျပန္ ေျဖၾကပါတယ္။ ရွင္ေတာ္ဗုဒၶက ငါ့သွ်င္ နိဂဏၭတို႔ ]ငါတို႔သည္ ေရွးက မေကာင္းမႈကံ့ကုိ ျပဳခဲ့ဖူးသည္သာ၊ မျပဳခဲ့ၾကဖူးသည္ မဟုတ္}ဟု သင္တို႔ သိၾကကုန္သေလာ လို႕ ေမးပါတယ္။ နိဂဏၭတို႕  က ဒီလို မသိတဲ႔ အေၾကာင္း ျပန္ ေျဖၾကပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခါ ရွင္ေတာ္ဗုဒၶက နိဂဏၭတို႔ ကို--ငါ့သွ်င္ နိဂဏၭတို႔ ]ဤသို႔ ဤသို႔ေသာ မေကာင္းမႈကံကုိျပဳခဲ့ၾကဖူးကုန္ၿပီ}ဟု သင္တို႔ သိၾကကုန္သေလာ- လို႕ ေမးပါတယ္။ နိဂဏၭတို႕  က ဒီလို မသိတဲ႔ အေၾကာင္း ျပန္ ေျဖၾကပါတယ္။ ငါ့သွ်င္ နိဂဏၭတို႔ ဤမွ်ေသာ ဆင္းရဲဒုကၡကား ေက်ပ်က္ၿပီးၿပီ၊ ဤမွ်ေသာဆင္းရဲဒုကၡကုိ ေခ်ဖ်က္ရ ဦးမည္၊ ဤမွ်ေသာ ဆင္းရဲဒုကၡ ေက်ပ်က္ေသာ္ ဆင္းရဲဒုကၡ အလံုးစံုသည္ေက်ပ်က္လတၱံ႕  ဟု သင္တို႔ သိၾကကုန္သေလာ- လို႕ ေမးပါတယ္။ နိဂဏၭတို႕  က ဒီလို မသိတဲ႔ အေၾကာင္း ျပန္ ေျဖၾကပါတယ္။ ငါ့သွ်င္နိဂဏၭတို႔ မ်က္ ေမွာက္ဘ၀၌ပင္ အကုသုိလ္တရားတို႔၏ ေပ်ာက္ကင္းျခင္းကုိ ကုသုိလ္တရားတို႔၏ ျပည့္စံုျခင္းကုိ သင္တို႔ သိၾကကုန္သေလာ- လို႕ ေမးပါတယ္။ နိဂဏၭတို႕  က ဒီလို မသိတဲ႔ အေၾကာင္း ျပန္ ေျဖၾကပါတယ္။

 ရွင္ေတာ္ဗုဒၶက သူတို႔ ရဲ႕  အတိတ္ကံ နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ႔ ဘာပဲေမးေမး နိဂဏၭတို႔ က မသိပါေၾကာင္း ျပန္ေျဖၾကေတာ႔ -ငါ့သွ်င္ နိဂဏၭတို႔ ဤသို႔ျဖစ္ေသာ္ ေလာက၌ၾကမ္းတမ္းသူ ေသြးစြန္းေသာလက္ရွိသူ ၾကမ္းၾကဳတ္ ေသာအမႈရွိသူတို႔သည္ လူျဖစ္လာကုန္လ်က္နိဂဏၭတို႔၌ ရွင္ရဟန္းျပဳၾကေလကုန္ေယာင္တကား- လို႕  ရွင္ေတာ္ဗုဒၶက ေလွာင္ေျပာင္သေရာ္ မွတ္ခ်က္ခ်ေတာ္မူပါသတဲ႔။ အတိတ္ကံ ကိုပဲ ယိုးမယ္ဖြဲ႔တတ္တဲ႔ ျမန္မာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြ အတြက္ ဒီျဖစ္ရပ္ေလးက စဥ္းစားစရာ ေတြ ကို မီေမာင္းထိုးျပေနပါတယ္။

ရွင္ေတာ္ဗုဒၶရဲ႕  ပစၥဳပၸန္ဘ၀ကို အေလးေပးတဲ႔ ကမၼ၀ါဒ

အထက္မွာ ေဖၚျပခဲ႔တဲ႔ အခ်က္ေတြဟာ ဗုဒၶအဘိဓမၼာရဲ႕   ကမၼ၀ါဒ ကို ပုေဗၺကတေဟတု၀ါဒ အစြန္းထိေရာက္ ေအာင္ ခံယူက်င္႔သံုးၾကတဲ႔ အခါ ျဖစ္ႏိုင္တာေတြ ကို ဆန္းစစ္ေ၀ဖန္ၾကည္႔တဲ႔ သေဘာပါ။ ပန္းထိမ္သည္ဟာ ေရႊရဲ႕  အရည္အေသြးကို စမ္းသပ္ၾကည္႔ဖို႕   ေရႊကို ျဖတ္ေတာက္ပြတ္တိုက္ၾကည္႔ မီးစားၾကည္႕  ရသလို ပဲ ကမၼ၀ါဒ ကို ဆန္းစစ္ေ၀ဖန္ၾကည္႔တဲ႔ သေဘာပါပဲ။ ရင္႔က်က္တဲ႔ စိတ္ႏွလံုးရွိသူေတြဟာ ဆန္းစစ္ေ၀ဖန္မႈေတြ ကိုႀကိဳဆိုၾကမယ္ ထင္ပါတယ္။ ဒီေရးသားတင္ျပခ်က္ရဲ႕  ရည္ရြယ္ခ်က္ကလဲ ဘာသာေရးကိုေလ႔လာဆန္းစစ္ခ်င္တဲ႔လူငယ္ေတြ ဘာသာေရးသုေတသီေတြကို ဗုဒၶအဘိဓမၼာရဲ႕   ကမၼ၀ါဒ နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အျမင္က်ယ္က်ယ္ထားၿပီးေတာ႔ ျပန္လွန္ ေ၀ဖန္သံုးသပ္ၾကည္႔ ေစလိုတဲ႔ ရည္ရြယ္ခ်က္ ပါပဲ။

တကယ္ေတာ႔ ရွင္ေတာ္ဗုဒၶဟာ ဟိႏၵဴဘာသာ နဲ႔ ဂ်ိန္းဘာသာ ေတြရဲ႕   အတိတ္ကံ အယူအဆေတြကို မပယ္ခဲ႔ေပမဲ႔ ပစၥဳပၸန္ဘ၀ရဲ႕  ႀကီဳးစားအားထုတ္မႈနဲ႔ လက္ေတြ႕  ဘ၀ရဲ႕  ကမၼအမႈ ေတြ ကိုသာ ပိုၿပီး အေလးေပးခဲ႔ပါတယ္ ဆိုတာေတြ႕  ရပါတယ္။ ရွင္ေတာ္ဗုဒၶရဲ႕  ပစၥဳပၸန္ဘ၀ကို အေလးေပးတဲ႔ ကမၼ၀ါဒ ဟာ မဂၢင္ (၈)ပါး အက်င္႔ျမတ္ကို က်င္႔သံုးဖို႔အတြက္ အေျခခံျငမ္း သဖြယ္ျဖစ္တဲ႔ မိုဒယ္တစ္ခု တစ္ဖက္ကမ္းကိုကူးဖို႔လိုအပ္တဲ႔ ေလွ ေဖါင္သဖြယ္ျဖစ္တ႔ဲ ဥပါယ္တံမ်ဥ္ သီအိုရီ တစ္ခုသာ ျဖစ္ပါလိမ္႔မယ္။ ဒီထက္ပိုၿပီးဆုပ္ကိုင္ထားရင္ေတာ႔ ဒိ႒ဳပါဒါန္ အစြဲျဖစ္ေတာ႔မွာ မလြဲပါဘူး။

ရွင္ေတာ္ဗုဒၶဟာ ေဗာဓိဥာဏ္အလင္းေရာင္ကို ရရွိၿပီးစမွာ ကိုယ္ေတာ္ဘာသာ ထီးတည္း ပဲ သႏၱိသုခ နိဗၺာနဓါတ္ကို ခံစားေတာ္မူ မလို႕  ဆံုးျဖတ္ တဲ႔ အခါ သဟမၸတိျဗဟၼာႀကီးက ဒီလို ေနေတာ္မမူဖို႕  နဲ႔ ေ၀ေနယ်သတၱ၀ါေတြကို တရားအၿမိဳက္ေဆး တိုက္ေကၽြးဖို႕  ေတာင္းပန္ပါတယ္။ ဒီအခါမွာ ရွင္ေတာ္ဗုဒၶဟာ ..အို ယံုၾကည္မႈသဒၶါတရားႏွင္႔ ျပည္႔စံု ၍ ပညာဥာဏ္မ်က္စိ အျမင္ႏွင္႔  ျပည္႔စံုသူတို႔ လာၾကကုန္ေလာ႔..သင္တို႕  အလို႔ငွာ နိဗၺာန္ တံခါးကို ငါ ဖြင္႔ထားခဲ႔ေလၿပီ…ရယ္လို႕   ဥဒါန္းက်ဳးရင္႔ေတာ္ မူခဲ႔တယ္ လို႕   ဆိုပါတယ္။ ဒီ လို ဥဒါန္းက်ဳးရင္႔တာကိုေထာက္ဆရင္ ရွင္ေတာ္ဗုဒၶဟာ သဒၶါ ပညာ ၀ီရိယ သတိ သမာဓိ စတဲ႔ ပစၥဳပၸန္ဘ၀ ႀကိဳးစား အားထုတ္မႈရဲ႕   အပ မွာ ရွိတဲ႔ ေၾကာင္းက်ိဳး မွားေနတဲ႔ ဖန္ဆင္းရွင္ ဘုရားသခင္၀ါဒ အတိတ္ကံယံု၀ါဒေတြနဲ႔ ေၾကာင္းက်ိဳးျဖစ္စဥ္ကို လက္မခံတဲ႔ နတၳိက၀ါဒ အကိရိယ၀ါဒ အေဟတုက ၀ါဒ ေတြ ကို လံုး၀ ပယ္ရွားေတာ္မူခဲ႔တယ္ လို႕  ဆိုရင္ ယံုမွားျဖစ္ ဖြယ္ရာမရွိ ပါေၾကာင္းတင္ျပရင္း နိဂုံးခ်ဳပ္အပ္ပါတယ္။ ဓမၼမိတ္ေဆြ အားလံုး ရႊင္လန္းခ်မ္းေျမ႕   တရားေတြ႕  ၾကပါေစ။